Çad, Orta Afrika'da, denize kıyısı olmayan bir kara ülkesidir. Kuzeyinde Libya, batısında Nijer, Nijerya ve Kamerun, güneyinde Orta Afrika Cumhuriyeti, doğusunda ise, Sudan yer alır. Ülkenin büyük kısmı Sahra Çölü ile kaplıdır. Ülke adını bir zamanlar Afrika'nın ikinci büyük gölü iken şimdi normal büyüklüğünün %10'una kadar küçülmüş olan Çad Gölü'nden almakta olup belki de bu yüzden bazı yazarlarca "Afrika'nın ölü kalbi" olarak da nitelendirilmiştir.
En yüksek tepesi Emi Koussi dağı olup, en büyük kenti ise aynı zamanda başkent olan N'Djamena'dır. Ülkenin en büyük etnik topluluğu Müslüman Gouran halkı olmakla birlikte yakın zamanda İslam veya Hristiyanlığa geçmiş çok sayıda etnik topluluğun yanı sıra kırsal alanda animizm ve çeşitli yerel inançları sürdüren halkları da barındırmaktadır.
Bayrağı oluşturulurken Fransa bayrağı ve Pan-Afrika renkleri baz alınmış ve her iki bayrağı anımsatacak renkler yeni bayrakta kullanılmıştır. Bayrak dikey olarak bayrağı üç eşit parçaya bölen şeritlerden oluşmaktadır. Bu şeritler sırasıyla mavi, sarı ve kırmızı olarak sıralanmaktadır. Bayrağın göndere çekilen tarafta bulunan mavi renk açık gökyüzünü, umudu ve ülkenin güney bölgelerini temsil ederken, orta şerite rengini veren sarı güneşi ve ülkenin kuzey bölgesinde bulunan çölleri, dalgalanan tarafta bulunan kırmızı renk ise ilerlemeyi, birliği ve Çad halkının ülkesi için ölüme hazır olduğu ifade etmektedir.
Çad bayrağı, 1989 yılında devrim neticesinde sosyalist devlet armasını bayrağından çıkardıktan sonra ortaya çıkan Romanya bayrağı ile neredeyse birebir örtüşmektedir. Renklerin sırası, bayrak oranı eşit olan her iki ülke bayrağını ayırt eden tek ve ilk bakışta görülemeyecek kadar ufak olan farkı ise mavi renginin tonudur. Çad bayrağında kullanılan mavi ton, Romanya bayrağında kullanılan maviye göre biraz daha koyu bir tondadır. Romanya bayrağının dışında Moldova bayrağı ve Andorra bayrağı da aynı renkleri aynı sıralama ile kullanmakta olup, bu ülkeler ayrıca orta şeritte devlet armalarını bulundurmaktadırlar.
Çad armasının orta kısmında yer alan kalkanda Çad Gölü'nü temsilen üç buçuk zigzag çubuk bulunmaktadır. Kalkanın üzerinde ufuktan doğan kızıl on dört ışınlı güneş bulunmakta olup, bu on dört ışın ülkenin bağımsızlığında var olan on dört bölgeyi temsil ederken, güneş ise bağımsızlık sonrası yeni bir başlangıcı simgelemektedir. Kalkan heraldik açıdan sağ tarafından ülkenin kuzey bölgelerinde var olan çöl ortamını temsilen bir keçi, heraldik açıdan sol tarafında ise ülkenin güney bölgelerindeki tropikal nemli ortamını temsilende kırmızı bir dile sahip aslan tarafından tutulmaktadır. Kalkanın alt kısmında devletin en yüksek nişanını temsilen bir nişan bulunmaktadır. Armanın en alt kısmında ise slogan bölümünde ise ülkenin resmi dili olan Fransızca Birlik, Çalışma, İlerleme (UNITE TRAVAIL PROGRES) yazmaktadır. Hem bu sloganda yer alan her bir kelimenin yanında hem de kalkanı tutan keçi ile aslanın gövdesinde ucu yukarıya bakan kırmızı ok işareti bulunmakta olup, bu ok işaretleri de tıpkı güneş gibi bağımsızlık sonrası ülke için başlayan geleceğe umutla bakılan, siyasi ve ekonomik olarak yeni süreci ifade etmektedir.
Ülke armasında kullanılan renkler, aynı zamanda Çad bayrağının da renklerini oluşturmaktadır.
Borkou-Ennedi-Tibesti bölgelerinde bulunan arkeolojik kalıntılardan MÖ 2000 yıllarında bölgede insan yerleşimine ait kanıtlar bulunmuşsa da bilim adamları Çad'ın kuzeyinde mükemmel iklim ve çevre koşulları göz önüne alarak yerleşimi MÖ 7.000 yılına dek indirmektedir. Medeniyetlerin kesişme noktası olan Çad'da arkeolojik kalıntı ve sözlü tarih derlemelerinden anlaşıldığı kadarıyla bilinen en eski uygarlık Sao Dönemi olup ardından Kanem İmparatorluğu kurulmuştur. MS 1.000'li yıllara dek Sahra ticaret yollarını elinde tutan imparatorluk, Müslüman Araplar tarafından yıkılmıştır. 20. yüzyılda Fransız sömürgesi olan ülkede keten üretimi teşvik edilmiştir. 11 Ağustos 1960 tarihinde bağımsızlığını kazanan ülkenin ilk devlet başkanı Çad İlerici Partisi'nin başkanı PPT'nin lideri François Tombalbaye olmuştur. Tek parti rejiminden rahatsız olan Müslümanlar iki yıl sonra ayaklanmışlar ve ülkede iç savaş çıkmıştır. Diktatör Tombalbaye 1975 yılında tahttan indirilip öldürülmüştür. 1979'da isyancılar başkenti ele geçirince ülkede istikrar yeniden bozulmuştur. Bu dönemde Fransızların ülkedeki varlığı da tehlikeye düşmüş, ek olarak bir de Libya ordusu Çad'ı işgal girişiminde bulunmuş, Libya - Çad savaşı başlamıştır Fransız destekli Hissène Habré'nin seçilmesi, Libya ordusunun ülkeden çıkarılması sağlanmışsa da Habre'nin diktatörlüğünde en az 40.000 kişi katledilmiştir. Habre'nin generali İdris Debi'nin 1990 yılında diktatörü devirmesiyle bugüne gelinmiştir.
2001, 2005 ve 2006 yıllarında düzenlenen başkanlık seçimlerini kazanan Debi ülkenin tekrar İç savaşa sürüklenmesine engel olamamıştır.Birleşmiş Milletler etnik şiddetin gittikçe arttığı ülkede Darfur'da gerçekleşen soykırıma benzer olayların yaşanabileceğine dikkat çekmiştir. Sudan destekli Birleşik Değişim Cephesi gerilları 1 Şubat 2008 günü Massaguet bölgesinde İdris Debi'ye bağlı kuvvetlere üstünlük sağlayarak 2 Şubat 2008 günü başkent N'Djamena'ya girmiş, ABD ve Fransa gibi Batı ülkeleri büyükelçiliklerinin tahliye hazırlıklarına başlamışlardır.
Başkent N'Djamena
Orta Afrikada , Libya'nın güneyinde konumlanmıştır.Sınır komşuları: Kamerun 1,094 km, Orta Afrika Cumhuriyeti 1,197 km, Libya 1,055 km, Nijer 1,175 km, Nijerya 87 km, Sudan 1,360 km'dir. Güneyde tropikal, kuzeyde çöl iklimi hakimdir. Merkezde geniş, kuru ovalar, kuzeyde çöller, kuzeybatıda dağlar, güneyde düzlükler yer almaktadır.Petrol, uranyum, natron, kaolin, balık (Çad Gölü) başlıca doğal kaynaklarındandır.Kuzeyde sıcak, kuru, tozlu rüzgarlar ortaya çıkmaktadır; periyodik kuraklıklar; çekirge istilaları diğer felaketlerdendir. Günümüzde Afrika kıt'asında özellikle Libya, Cezayir, Mısır, Sudan ve Çad'da yoğunlaşan, yer altı su kaynaklarının keşfi yapılmıştır.
Nüfusun etnik dağılımı: Müslümanlar (Arap, Hadjerai, Fulbe, Kotoko, Kanembou,Gouran, Baguirmi, Boulala, Zaghawa ve Maba); Müslüman olmayanlar (Sara, Ngambaye, Mbaye, Goulaye, Moundang, Moussei, Massa); yerli olmayanlar 150,000 (1,000 Fransız) Din: Müslüman %55, Hıristiyan %35, animizm %7 diğer inançlar %3 Diller: Fransızca (resmi), Arapça (resmi), Sara ve Sango (kuzeyde), 100 den fazla dil ve lehçe kullanılmaktadır.
En yüksek tepesi Emi Koussi dağı olup, en büyük kenti ise aynı zamanda başkent olan N'Djamena'dır. Ülkenin en büyük etnik topluluğu Müslüman Gouran halkı olmakla birlikte yakın zamanda İslam veya Hristiyanlığa geçmiş çok sayıda etnik topluluğun yanı sıra kırsal alanda animizm ve çeşitli yerel inançları sürdüren halkları da barındırmaktadır.
Bayrak
Çad bayrağı, günümüzde kullanılan hali ile ilk olarak 1959 yılında Fransa'ya bağlı özerk bir bölge olduğunda kullanılmaya başlanmış, ülkenin 1960 yılında bağımsızlığını kazanması ile yeni ülkenin resmi bayrağı olarak göndere çekilmiştir.Bayrağı oluşturulurken Fransa bayrağı ve Pan-Afrika renkleri baz alınmış ve her iki bayrağı anımsatacak renkler yeni bayrakta kullanılmıştır. Bayrak dikey olarak bayrağı üç eşit parçaya bölen şeritlerden oluşmaktadır. Bu şeritler sırasıyla mavi, sarı ve kırmızı olarak sıralanmaktadır. Bayrağın göndere çekilen tarafta bulunan mavi renk açık gökyüzünü, umudu ve ülkenin güney bölgelerini temsil ederken, orta şerite rengini veren sarı güneşi ve ülkenin kuzey bölgesinde bulunan çölleri, dalgalanan tarafta bulunan kırmızı renk ise ilerlemeyi, birliği ve Çad halkının ülkesi için ölüme hazır olduğu ifade etmektedir.
Çad bayrağı, 1989 yılında devrim neticesinde sosyalist devlet armasını bayrağından çıkardıktan sonra ortaya çıkan Romanya bayrağı ile neredeyse birebir örtüşmektedir. Renklerin sırası, bayrak oranı eşit olan her iki ülke bayrağını ayırt eden tek ve ilk bakışta görülemeyecek kadar ufak olan farkı ise mavi renginin tonudur. Çad bayrağında kullanılan mavi ton, Romanya bayrağında kullanılan maviye göre biraz daha koyu bir tondadır. Romanya bayrağının dışında Moldova bayrağı ve Andorra bayrağı da aynı renkleri aynı sıralama ile kullanmakta olup, bu ülkeler ayrıca orta şeritte devlet armalarını bulundurmaktadırlar.
Arma
Çad arması
Ülke armasında kullanılan renkler, aynı zamanda Çad bayrağının da renklerini oluşturmaktadır.
Tarih
15 bin Çadlı asker II. Dünya Savaşı'nda Fransa için savaştı.
2001, 2005 ve 2006 yıllarında düzenlenen başkanlık seçimlerini kazanan Debi ülkenin tekrar İç savaşa sürüklenmesine engel olamamıştır.Birleşmiş Milletler etnik şiddetin gittikçe arttığı ülkede Darfur'da gerçekleşen soykırıma benzer olayların yaşanabileceğine dikkat çekmiştir. Sudan destekli Birleşik Değişim Cephesi gerilları 1 Şubat 2008 günü Massaguet bölgesinde İdris Debi'ye bağlı kuvvetlere üstünlük sağlayarak 2 Şubat 2008 günü başkent N'Djamena'ya girmiş, ABD ve Fransa gibi Batı ülkeleri büyükelçiliklerinin tahliye hazırlıklarına başlamışlardır.
cad-5.webp
Başkent N'Djamena
Osmanlı ile İlişkiler
18. yüzyılda Osmanlıların buradaki Müslüman nüfusa askeri eğitim vermek amaçlı birlik gönderdiği bilinmektedir. Askerlerden bazılarının dönmeyip buraya yerleştiği ve günümüzde Osmanlı torunu olduklarını söyleyen insanlar bulunduğu söylenmektedir. Fizan Sancağı ve Trablusgarp Eyaleti'ne bağlı olarak sahraaltı Afrika ile ilişkiler sürmüştür. 19. yüzyıl ortalarında Sudan ve Uganda toprakları Mısır valileri tarafından ele geçirilmişti. Diğer taraftan Trablusgarp'tan güneye doğru Çad Gölü havzasına kadar gidilerek Nijer ve Çad üzerinde hâkimiyet kurulmaya çalışılmıştı.Coğrafya
Bir Afrika fili
Nüfus
Bir kabile heyeti
Ekonomi
Coğrafi uzaklığı, kuraklıklar, altyapı sisteminin yokluğu ve politik kargaşalar kara ile çevrili olan Cad'ın ekonomik kalkınmasında olumsuz etkenlerdendir. Halkın yaklaşık %85'i tarım ve hayvancılıkla uğraşır.
