Üst
Güney Kore - Kore Cumhuriyeti

Güney Kore - Kore Cumhuriyeti

Güney Kore
guney-kore.webp
guney-kore.webp
BaşkentSeul
Resmî dillerKorece
Yönetim ŞekliBaşkanlık Sistemi
Yüzölçümü100.210 km²
Nüfus51.446.201
Nüfus Yoğunluğu513 kişi/km²
Para birimiGüney Kore wonu (₩) (KRW)
Zaman dilimi(UTC +9)
Telefon kodu+82
İnternet TLD.kr
Güney Kore, resmî adıyla Kore Cumhuriyeti, bazen sırf Kore, Doğu Asya'da Kore Yarımadası'nın güneyinde kalan bir devlettir. Komşu devletleri; batısında Çin, doğusunda Japonya ve kuzeyinde Kuzey Kore. Ülkenin başkenti Seul'dür. Güney Kore ılıman iklim kuşağında kalır ve ülke arazisi dağlık topraklardan oluşur. Güney Kore sınırları 100.210 km²'lik bir alanı kaplar ve ortalama 51 milyon gibi bir nüfusa sahiptir.

Arkeolojik buluntular Kore Yarımadasının Alt Paleolitik çağında insanlar tarafından ikamet edildiğini gösteriyor. Kore tarihi MÖ 2333 yıllında Gojoseon'un efsanevi Dan-gun tarafından kurulmasıyla başlıyor. Silla altında MÖ 668'de Kore'deki Üç Krallığı'nın birleşmesinden sonra Kore bir devlet olarak Goryeo hanedanında ve Joseon hanedanında var olmaya devam etti, ta ki 1910'a, Kore İmparatorluğu Japonya tarafından ilhak edilene kadar. Kore II. Dünya Savaşının ardından Sovyet ve ABD'nin askeri güçlerinden kurtuluşu ve işgalinden sonra, Kuzey Kore ve Güney Kore'ye bölündü. Güney Kore ikinci bir demokrasi olarak 1948 yılında kuruldu.

25 Haziran 1950'de Güney Kore, Kuzey Kore'nin askeri güçleri tarafından işgale uğradı, iki Kore arasında çıkan savaş zor bir ateşkes sonrasında durdu ve iki ülke arasındaki sınır bugünlerde en çok güçlendirilmiş müstahkem mevki. Savaştan sonra, Güney Kore ekonomisi önemli ölçüde büyüdü ve gelişmiş bir ekonomiye ve tam demokrasiye sahip oldu. Ayrıca ülke Doğu Asya'da bölgesel güç konumundadır.

Güney Kore başkanlık sistemine göre yönetilen ve on altı idari bölüm içeren bir cumhuriyettir. Ayrıca ülkedeki yaşam standartları çok yüksektir ve Güney Kore gelişmiş ülke statüsüne sahiptir. Ülke Asya'nın en büyük dördüncü ekonomisine ve dünyanın en büyük 15'inci (GSYİH) veya 12'nci (SAGP) ekonomisine sahip. Ülke'nin ekonomisi ihracata dayalı, özellikle elektronik endüstrisi, otomotiv endüstrisi, gemi yapımı, makina endüstrisi, petrokimya ve robotik gibi sektörlerde üretim güçlüdür. Güney Kore Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, OECD ve G20 gibi örgütlere üyedir. Ayrıca APEC ve Doğu Asya Zirvesi'nin kurucu üyelerinden biridir.

Bayrak​

Güney Kore Cumhuriyeti'nin ulusal bayrağı Tegıki Çosan Krallığı döneminde benimsenmiştir. Adını eşit olarak ve kusursuz bir dengeyle ikiye bölünmüş olan ortasındaki tegık çemberinden alır. Bu simge birbirine karşıt olan ama kusursuz bir uyum ve denge oluşturan evrensel güçlerin simgesi iki zıt öğeden oluşur: yin ve yang. Üstteki kırmızı bölüm yang'ı alttaki mavi bölüm yin'i simgeler.

Bayrağın dört köşesindeki üçlü çizgiler karşıtlık ve uyumu anlatır. Sol üst köşedeki üç kesiksiz çizgi cennet ve gökyüzünü, sağ üst köşedeki iki kesikli çizgi arasındaki kesiksiz çizgi suyu, sol alt köşedeki iki kesiksiz çizgi arasındaki kesikli çizgi ateşi, sağ alt köşedeki kesikli çizgiler ise yeryüzünü temsil eder. Bayrağın beyaz fonu, Kore halkının katıksız arılığını ve barışsever kişiliğini anlatır.

Bayrağın bütünü, Kore halkının evrenle uyum içinde yaşama ülküsünü simgeler.

Arma​

Güney Kore arması
Güney Kore arması
Ulusal bayrağı gibi beyaz fonda bulunan armada Yin ile Yang sembolü ile birlikte 5 yapraklı ünlü Kore Çiçeği bulunmaktadır. Alt kısmında ise Korece ülkenin anayasal ismi olan Güney Kore yazmaktadır.

Güney Kore tarihi​

Kore tarihi MÖ 3000 yılına kadar uzanır. Çin’in eline geçtikten sonra, Budizm ve Çinlilerin etkisinde kaldı. Daha sonraları 7. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar değişik hanedanların idaresi altında bağımsız olarak yaşadı. 1910 yılında Japonlar Kore’yi işgal ederek koloni haline getirdiler. Bu durum, 1945 yılına kadar sürdü. II. Dünya Savaşı'nda Japonya’nın yenilmesinden sonra Güney Kore’yi ABD, Kuzey Kore’yi de SSCB işgal etti. Böylelikle kuzeyde komünist, güneyde kapitalist rejim kurulmuş oldu. SSCB nin yıkılışı ve Komünizmin çöküşüne rağmen iki ayrı ülke durumunda yaşayan halklar tekrar birleşememiştir.

USAMGIK
8 Ağustos 1945'te USAMGIK (The United States Army Military Government in Korea) tarafından yönetilmeye başlanmış ve 15 Ağustos 1948'de Kore Cumhuriyeti kurulmuştur.

Kore Savaşı
25 Haziran 1950'de Sovyet subaylarının kumandasındaki Kuzey Kore birlikleri, yarımadanın tamamına komünizmi kabul ettirmek için Güney Kore’ye saldırmıştır. Bunun üzerine BM, Güney Kore’nin kurtarılmasına karar verdi. Bölgeye BM askerleri gönderildi. Bu orduya Türkiye, bir tugayla katıldı. Yapılan görüşmeler neticesinde 27 Temmuz 1953'te ateşkes imzalandı. 38. paralel Güney Kore ile Kuzey Kore arasında sınır kabul edildi.

Savaş sonrası, Başkanlık sistemine dayalı rejime geçildi. Kuzey Kore ile birleşme devamlı gündemde olup, yakın bir zamanda tek devlet haline gelmeleri ümit edilmektedir.

Birinci Cumhuriyeti (Ağustos 1948 - Nisan 1960)
1948 yılında Yi Seungman cumhurbaşkanı seçilmiştir. 3 milyon Korelinin öldüğü savaştan sonra ciddi ekonomik, sosyal ve politik sorunlar ortaya çıktı.

19 Nisan Devrimi ve İkinci Cumhuriyet (Nisan 1960 - Mayıs 1961)
19 Nisan 1960'ta Yi Seungman, öğrencilerin etkili rol oynadığı bir ayaklanma sonucunda cumhurbaşkanlıktan çekilmiştir. Ağustos 1960'ta demokratik partiden Chang Myon başbakan olup hükûmeti kurmuş ve Hoe Jeong cumhurbaşkanlık yetkisini vekaleten kullanmıştır.

16 Mayıs Askerî Darbesi
1961 yılında 2. Ordu komutan yardımcısı Tümgeneral Park Chung-hee liderliğinde bir darbeyle devrildi. Park Devleti Yeniden Yaptırma Yüksek Konseyi adli cuntayı kurarak yönetimi eline almıştır.

Güney Kore
Güney Kore
Üçüncü Cumhuriyet (Ağustos 1963 - Ekim 1972)
1963'te Park'ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Üçüncü Cumhuriyet dönemi başlamıştır. Bu dönem Kore'nin hızlı bir kalkınma sürecinin başlangıcı oldu. Park chaebolları (Büyük holdingler) destekleyerek özelleştirilmiş firmaları çoğalttı ve ürettikleri ürünlerin kârı ile hükûmet giderlerini karşılamaya başladı. Ekonomik yönden "Han Nehri Mucizesi" olarak anılan büyük bir büyüme sağlandı.

Vietnam Savaşı
ABD'nin isteğiyle Güney Kore Vietnam Savaşı'na katılmış ve 1964'te deniz kuvvetleri birliklerini yollamıştır. Ekim 1965'te "Vahşi Kaplan Birliği" lakaplı Başkent Mekanize Piyade Tümeni, "Beyaz At Birliği" lakaplı 9. Piyade Tümeni ve "Mavi Ejderha Birliği" lakaplı 2. Deniz Piyade Tugayı dahil olmak üzere kara birliklerini de yollamış ve 23 Mart 1973'te Vietnam'dan çekilinceye kadar resmî açıklamasına göre 41.450 Vietnamlı öldürmüştür. Kore askerleri ırza geçme ve katliamlar gibi savaş suçları işlemiş ve Lai Daihan denilen melez çocukları bırakmışlardır. 2001 yılında Güney Kore Devlet Başkanı Vietnam'a bu konuda özür dile getirmiştir.

Dördüncü Cumhuriyet (Ekim 1972 - Ekim 1979)
17 Ekim 1972 tarihli Anayasa değişikliğiyle Dördüncü Cumhuriyet dönemi başlamıştır. Hükûmeti askeri kurallar ile yönetmeye başladı. Yönetimi boyunca bir sürü gözde görülür yolsuzluk olayları meydana geldi. 1979 yılında grev dalgaları ve eylemleri yoğunlaştı.

Mun Segwang Olayı
15 Ağustos 1974'te Park'ın eşi Yug Yeongsu, Seul'un Namsan tepesinde düzenlenen Gwangbokjeol kutlama töreninde Chongryeon'nin desteklediği Mun Segwang'ın giriştiği suikast sonucu vurularak öldürülmüştür.

26 Ekim Olayı
Cumhurbaşkanı Park 26 Ekim 1979'da KCIA başkanı Kim Jaegyu tarafından vurularak öldürülmüştür. Başbakan Choi Kyuhah cumhurbaşkanı olmuş ve genelkurmay başkanı Jeong Seunghwa komutasında sıkıyöneti ilan edilmiştir.

12 Aralık Askerî Darbesi ve Beşinci Cumhuriyet (Mart 1981 - Şubat 1988)
1979'da 12 Aralık Askerî Darbesi ile Tümgeneral Chun Duhwan iktidarı ele geçirmiştir. Chun 17 Mayıs 1980'de sıkıyönetimi ilan etmiş ve Kim Dae-jung, Kim Young-samgibi muharefet liderleri ve KCIA'nin ilk başkanı Kim Jongpil gibi eski askerî rejimin savuncuları yakalatmıştır.

Gwanju Olayı
Park Chung-hee'nin suikastından iki ay sonra ordu iktidara gelerek, öğrenci ve işçi eylemlerini bastırmaya çalıştı. 18 Mayıs 1980'de Gwanju'da üniversite kampusu kuşatan hava indirme birliği ile öğrenciler arasında çarpışma yaşanmış ve ertesi gün Gwanju halkı da ayaklanmıştır. Askerer silahsız eylemcilere karşı ateş açtılar, birçok eylemciyi tutuklayıp dövdüler ve şiddet uyguladılar. 27 Mayıs'ta halk liderleri vurularak öldürülmüş ve ayaklanma bastırılmıştır.

Dokuz günlük ayaklanma süresince yüzlerce kişi yaralanmıştı ve resmi ölü sayısı ise 240 olarak bildirildi. İnsan hakları gurupları bu sayının daha fazla olduğuna inanmaktalar.

Altıncı Cumhuriyet (Şubat 1988 - )
Cumhurbaşkanı adaylarından emekli orgeneral ve Spor Bakanı No Taeu, 29 Haziran 1987'de "Demokratikleştirme İlanı" açıklamış ve cumhurbaşkanı seçimini kazanmıştır. Kim Youngsam ve Kim Jongpil gibi rakipleri de kendi tarafına alıp işbirliği sağlamıştır.

1997 yılında muhalefet partisinin seçimleri kazanması sonucu iktidarı Yeni Siyaset İçin Ulusal Kongre Partisi lirdi Kim Daejung'a devretti. Bu olay ile ilk defa Güney Kore'de iktidar ile muhalefet barışçıl bir yoldan el değiştirmiş oldu.

Türkiye ile olan ilişkiler​

guney-kore-3.webp
guney-kore-3.webp

Kore, Pusan’da Türk Şehitliği (1950)


Türkiye, Güney Kore'yi 11 Ağustos 1949'da tanımıştır. İki ülke arasındaki ilişkilerin sağlam ve olumlu bir temele sahip olmasının bir nedeni, Türkiye'nin 1950 Kore Savaşı sırasında Yarımadaya asker göndermesi ve çok sayıda şehit vermesi olarak görülebilir. İki ülke arasındaki ilişkilerde siyasi alanda bir sorun bulunmamaktadır. Güçlü bir dostluk temelinde kurulan ilişkiler düzenli siyasi diyalogla sürdürülmektedir. Güney Kore ve Türkiye uluslararası alanda birbirlerine destek vermektedirler. Dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Güney Kore'yi 14 ve 16 Haziran 2010 arası ziyarete gitmiştir. 2012 yılında dönemin Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Güney Kore'yi ziyarete gitmiştir ve Nükleer Güvenlik zirvesi çerçevesinde görüşmelerde bulunmuştur.

Ekonomi​

Güney Kore, Asya'nın en büyük dördüncü ekonomisine ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya göre dünyanın en büyük on birinci ekonomisine sahiptir. Ülke ekonomisi büyük ölçüde ihracata dayandırmaktadır. Özellikle elektronik, endüstri, otomotiv endüstrisi, gemi yapımı, makina endüstrisi, petrokimya gibi sektörlerde alanında en güçlüsü olma yolunda ilerlemektedir.

1953 yılından bu yana ekonomi alanında gösterdikleri büyük gelişmeye Güney Koreliler "Han Nehri Mucizesi" adını vermektedir.

Coğrafya​

Güney Kore’nin güney ve batı kıyıları çok girintili ve çıkıntılıdır. Birçok yarımada ve küçük adalarla çevrilmiştir. Bu kısımlarda, Busan ve İnchon en önemli limanlarındandır. Doğu bölümü dağlık olmasına rağmen, batı bölümü geniş alanlar, ovalar ve tepelerle kaplıdır. Doğu bölümünde tabii limanlar da yoktur. Genellikle dağlıktır. Fakat dağlar yüksek değildir. En yüksek dağı 1916 m ile Chiri San Dağı'dır. Önemli nehirleri arasında Nakdong, Han ve Incheon ırmakları sayılabilir.

İklim​

Güney Kore’nin iklimi, kışın karalardan esen soğuk rüzgarların etkisindedir. Kışın ülkede kar nadiren yağarken yağmur görülmez. Güneşli ve açık bir hava olmasına karşın ayaz nedeniyle hava sıcaklığı çok düşer.

Ülke yazları Pasifik’ten esen sıcak ve nemli muson rüzgarlarının etkisi altına girer. Yıllık yağış ortalaması 1270 mm’dir. Güneyde Eylül ayında ülke genelinde ise Temmuz ayında sık sık tayfunlar görülür. Temmuz ayı bütün ülkede çok yağışlı geçer.

Ülkenin yüzey şekilleri iklimi etkiler. Muson rüzgarları sayesinde bitki örtüsü arasında tropikal bitkiler de yer alır. Ülkede en düşük sıcaklık ortalaması -25 °C, en yüksek sıcaklık ise 38 °C’dir. Ülkede tüm yıl boyunca gece-gündüz arasındaki sıcaklık farkları çok düşüktür.

Ordu​

Güney Kore Deniz Kuvvetleri'ne ait destroyer
Güney Kore Deniz Kuvvetleri'ne ait destroyer
Kore'nin tarihi boyunca işgale uğraması ve Kuzey Kore ile halen devam askeri ve siyasi gerginlik yüzünden SAGP'sinin %2,6'sını askeriye için harcıyor. Bu devlet harcamaların %15'in teşkil ediyor (Hükümetin GSYİH'deki payı: %14.967). Ayrıca erkekler için zorunlu askerlik geçerlidir. Bu nedenle Güney Kore dünyadaki en büyük altıncı hazır ordusuna sahip, 2011'de toplam 650.000 aktif asker görev başındaydı. Güney Kore askeriyesi ayrıca 3,200,000 yedek askerle dünyanın en büyük ikinci yedek asker sayısına sahip ve dünyadaki bütün ülkeler arasında askeri harcamalarda on birinci sırayı alıyor. Kore Cumhuriyeti toplam 3.7 milyon aktif ve yedek asker sayısı ile nüfusa göre (50 milyon) kişi başına asker olma sayısında Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin ardından ikinci sırada yer alıyor.

Güney Kore Ordusu Kore Cumhuriyeti Kara Kuvvetleri (ROKA), Kore Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri(ROKN), Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (ROKAF), Kore Cumhuriyeti Deniz Piyadesi ve yedek askeri kuvvetlerden oluşuyor. Bu kuvvetlerin çoğu Kore'nin askerden arındırılmış bölgesinde konumlanmış durumda. Devlet yasalarına göre her Güney Koreli erkek 21 ay askerlik yapmak zorunda. Önceleri ebeveynlerin sadece birisinin kökeni Koreli olan erkekler zorunlu askerlikten muaf oluyorlardı ama bu yasa 2011'den sonra değiştirildi.

Güney Kore'de zorunlu askerliğin yanında, ayrıca her sene 1.800 Koreli erkek 21 ay KATUSA programına katılmak için seçiliyor; bunun amacı USFK'yı güçlendirmek[41]. 2010 yılında Güney Kore ABD ile yaptığı maliyet-paylaşımı-anlaşması sonucu 1.69 milyar ₩, bütçe sağlamak amacıyla Kore'de bulunan ABD güçlerine verdi. 29.6 milyar ₩ kendi askeriyesi için harcadı.

Kore Cumhuriyeti Kara Kuvvetlerinin hizmetinde bulunan toplam 2,500 tane tank var, bunların arasında K1A1 ve K2 Black Panther tanklarıda bulunuyor.

Dil​

Başkent Seul
Başkent Seul
Güney Kore’nin resmi dili Korece’dir. Uzak Doğu dilleri arasından yazım ve okunuş açısından en kolayı olması dilin özelliklerinden biridir. Ayrıca Korece, Türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir. 40 yaş altı halkın çoğunluğu eğitim sisteminin bir parçası olarak İngilizce öğrenmektedir ve ülkenin İngilizce konuşabilme seviyesi hızlı bir şekilde yükselmektedir. Eski nesilin çoğunluğu Japonca konuşabilmektedir.

Din​

Halkın büyük bir çoğunluğu Budizm’i benimsemişlerdir. Budizm’den sonra Hristiyanlık ve daha sonra Konfüçyüsçülük, Şamanizm dinleri gelir. Halk genel itibariyle dinden bağımsız bir yaşam tarzını benimsemektedir.

Mutfak​

Kore yemeği Bibimbap. 2011 yılında Dünyanın 50 en lezzetli yemekler listesine 40 numara olarak girmiştir.
Kore yemeği Bibimbap. 2011 yılında Dünyanın 50 en lezzetli yemekler listesine 40 numara olarak girmiştir.
Güney Kore’de kullanılan ana malzemelerin başında pirinç, arpa ve fasulye gelir. Bir yarımada olan Kore’de balık ve su ürünlerinin de oldukça önemli bir yeri vardır.

Dak Kkochi denilen ve genelde sokakta satılan tavuk şiş, Eomuk denilen bir çeşit balıklı hamur işi, Türk mutfağındaki lahana turşusuna benzeyen Kimchi, yine pirinç ve sebze kullanılarak yapılan Bibimbap Güney Kore’nin başlıca yemekleridir.

Sarımsak, yeşil soğan, yabani rocambole, pırasa ve zencefilin tapınak yemeklerinde kullanılmıyor olması da ayrı karakteristik özelliğidir.

Çorba kültürü ülkede oldukça gelişmiştir. Çorbalar guk, tang, jjigae olarak bilinmektedir. Bu kültürün yanısıra ülkede her çeşit deniz ürününü deneme şansı bulunmaktadır.

Kore Barbeküsü, batıdan gelen turistler için en popüler yemektir. Etinizi kendiniz seçerek hazırlayabilir veya hazırlatabilirsiniz. Bu kültür turistlerin kendilerini adeta bir Koreli gibi hissetmelerini sağlamaktadır.

Vejetaryanlar için yemek bulmak zor olabilmektedir. Neredeyse her yemeğin içinde bir et ürünü yer almaktadır.

Güney Kore'de bulunan Türkiye dış temsilcikleri​

Seul Büyükelçiliği

Adres: Vivien Bldg. 4th floor 52, Seobinggoro 51gil Yongsan-gu Seoul-Korea
Telefon: +82 2 3780 1600
Faks: +82 2 797 8546
[email protected]

Görev Bölgesi: Kore Cumhuriyeti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore)
 
Geri
Üst