Üst
Kahramanmaraş

Kahramanmaraş

Kahramanmaraş
kahramanmaras28d9e1e9bc36e008.webp
kahramanmaras28d9e1e9bc36e008.webp
Plaka No46
BölgeAkdeniz Bölgesi
Yüzölçümü14.520 km²
Nüfus1.154.102
Nüfus Yoğunluğu79 kişi/km²
Telefon kodu+344
Rakım562 m
İlçe11
Mahalle707
Akdeniz Bölgesinde bulunan Kahramanmaraş, Türkiye'nin en kalabalık on sekizinci ilidir. 2020 itibarıyla 1.154.102 nüfusa sahiptir. Kurtuluş Savaşı'nda işgale direnişi nedeniyle TBMM tarafından 5 Nisan 1925'te şehre İstiklal Madalyası verildi. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirildi.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Maraş halkı için, "Kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der. Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beydili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.

Zengin mutfağı, köklü tarihi ve eşsiz doğa güzellikleri ile meşhurdur.Dövme Maraş dondurması, Maraş tarhanası ve Maraş biberi ilin önemli tescilli gıdalarıdır. Özellikle Kahramanmaraş'ın dövme dondurması yerel şirketlerin azmi ve katkısıyla ünü tüm dünyaya yayılmış ve birçok dünya şehirlerinde dondurma şubeleri açılmıştır. Japonya'dan ABD'ye, Avustralya'dan Dubai'ye kadar birçok ülkede şehrin ve dondurmanın yerel firmalarca tanıtımı yapılmaktadır.

2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir oldu. Aynı zamanda il sınırları içerisinde bulunan termik santraller sayesinde ( Afşin ve Elbistan) Kahramanmaraş, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %14'ünü karşılamaktadır.

4 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre 11 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 707 mahalle bulunmaktadır.

Kahramanmaraş Adı​

Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde baskent olarak kullanılmıs, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent idi. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmi olarak Markas'a değiştirilmiştir. Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise TBMM'nin kararıyla 7 Şubat 1973'te 'Kahraman' unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor'un ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.

Kahramanmaraş Tarihi​

Kahramanmaraş, 1875
Kahramanmaraş, 1875
Döngel Mağaraları'nda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin üst paleolotik çağda başladığını, Neolitik ve İlk Tunç çağlarında sürdüğünü göstermektedir. Yöre Orta Tunç Çağında (İÖ 2000-1500) Suriye ve Mezopotamya'yı kapodokya ile Anadolu'nun başka kesimlerine bağlayan önemli kervan yollarının kavşağında yer almıştır.

Markasi (Maraş) Hititlerin dağılma döneminde kurulan Hitit devletlerinden Gurgum'un merkeziydi. Gurgum kent devleti aralıklarla Urartu ve Asurlulara bağlanmıştır. İÖ 7. Yüzyılda Kimmer ve İskit istilasına uğrayan Markasi, bu yüzyılın sonunda Medlerin, İÖ 6. Yüzyılda da Perslerin yönetimine girmiştir. Uzun yıllar Perslerin Kappadokia Satraplığı sınırları içinde kaldıktan sonra İÖ 333 'te Makedonyalıların eline geçti. Kappadokia'lıların Makedonya yönetimine karşı ayaklanmasından yararlanan Pers kökenli Ariarathes bağımsızlığını ilan etmiştir. Ariarethes'in kurduğu Kappadokia Krallığı daha sonra pontus devletine bağımlı hale gelmiştir. Markasi bu dönemde Roma ile Pontus arasında sürekli el değiştirmiştir.

Romalı Komutan Lucullus'un yörede kısa ömürlü bir krallık kurmasına karşın, Pompeius Markasi ile çevresini İÖ 64'te yeniden Roma topraklarına katmıştır. Romalılar imparator Caligula'nın onuruna kente Germanikeia adını verdiler. Germanikeia birçok kez Sasani'lerin saldırısına uğradı, Bizans döneminde Marasion adıyla anılmıştır. Araplarla Bizanslılar arasında çekişmelere neden olan Marasion, 1079'da Urfa Haçlı komutanlığına bağlanmıştır. 1103'te Selçuklular'ın eline geçmiştir. Daha sonra kentte Danişmendli, Haçlı, Kilikya Krallığı, Eyyubiler, Memlükler hüküm sürmüştür.1339'da Dulkadiroğulları'nın yönetimine girdi. 16. Yüzyıl başlarında Osmanlı topraklarına katılmış ve 1522'de Zulkadiriye Eyaletine bağlanmıştır. Eyaletin adı 1831'de Maraş olarak değiştirilmiştir.

1898'de Halep vilayetine bağlı bir sancak merkezi olan Maraş Mondros mütarekesinin imzalanması ile 22 şubat 1919 da İngiliz işgali altına girmiştir. İngilizler kısa bir süre sonra Musul'a karşılık Anadolu'nun güney kesiminden çekilmiştir. İşgale karşı düzenlenen Ulu Camii mitinginin ardından 30 Ekim 1919 da Fransız birlikleri Maraş'a girmiştir. İşgalci Fransızlarla onlarla işbirliği yapan Ermenilere karşı Sütçü İmam'ın başlattığı silahlı direniş halktan geniş bir destek görmüştür. Direnişi örgütlemek için 29 Kasım 1919'da Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuştur. Araplar ve harabe çatışmaları ile 21 Ocak 1920'de başlayan Maraş kent savaşları sonunda Fransızları çekilmeye zorladı.

Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı şehre TBMM tarafından 5 Nisan 1925 tarihinde İstiklal Madalyası verilmiş ve 7 Şubat 1973'te adı Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.

Coğrafya​

Döngel Mağaraları
Döngel Mağaraları
Kahramanmaraş Türkiye’nin, 14.327 km²’lik yüzölçümü ile 11.nüfusa göre 18., büyük vilayetidir. Topraklarının %59,7’si dağlarla, %24’ü plato ve yaylalarla %16,3’ü ovalarla kaplıdır. Deniz seviyesinden 568 m. yüksekte olup, ilin kuzey kesimleri oldukça dağlıktır. Yeryüzü şekilleri genellikle Güneydoğu Toroslar’ın uzantıları olan dağlardan ve bunlar arasında kalan çöküntü ovalardan oluşmuştur. Kahramanmaraş dağlarının yüksek kesimleri genellikle çıplak kayalıklardan oluşmaktadır. Alt kuşaklar orman dokusu ile örtülüdür.

Kahramanmaraş, Akdeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin birbirine en çok yaklaştığı alanda yer alır. Coğrafi konumu ve diğer faktörlerin de etkisi ile üç farklı iklim tipi arasında “Bozulmuş Akdeniz İklimi” ne daha yakın bir iklim özelliği gösterir. İlin güneyinde Akdeniz iklimi, kuzeyinde kara iklimi görülür. İlde yazlar sıcak, kışlar soğuk geçer. Bununla birlikte il topraklarının Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin geçiş alanında yer alması, ildeki iklim şartlarının farklılaşmasına neden olmuştur.

Kahramanmaraş, 14.327 km²’lik alanı içinde 2500 çiçekli bitki ve eğreltiye ev sahipliği yapmaktadır. Bu bitkilerin %20’si endemiktir (yöremize has). Bu zenginliğin başlıca kaynakları; ilin İran-Turan ve Akdeniz fitocoğrafik (bitki coğrafyası) bölgelerinin geçiş kuşağında bulunması, ülkemizin önemli endemik merkezlerinden biri olan Anadolu çaprazının güneyinde yer alması, jeomorfolojik özellikleri, mikroiklim ve habitat çeşitliliğidir. Kahramanmaraş’ta yükseltiye bağlı olarak bitki örtüsünde belirgin bir tabakalaşma bulunmaktadır. Bozkır, çalı, orman ve yüksek dağ formasyonu olmak üzere 4 çeşit bitki formasyonu görülmektedir. Bunlardan çalı formasyonu 500-1200 metreler arasında yer almaktadır. Karışık çalılardan meydana gelen bu bitki örtüsü maki karakterli olup kermes meşesi, mazı meşesi, laden, sandal, zeytin, dişbudak, sumak, akçakesme, karaçalı, erguvan gibi türleri içermektedir.

350 ile 2000 metrelere kadar olan kısımlarda kuru ve yarı nemli olarak ayırabileceğimiz ormanlar vardır. 800 metreye kadar kızılçam bulunmaktadır. Kızılçamın arasında kışın yaprağını döken ağaçlara da rastlanmaktadır. 900-2000 metreler arasında karaçam, göknar, sedir, ardıç ve meşe türleri bulunmaktadır. Ayrıca ilin %35 ‘ine tekabül eden 508.450 hektar alan ormandır.

Yaz aylarında Kahramanmaraşlılar merkez ve yakın ilçe yaylalarına (Yavşan, Başkonuş, Yedi Kuyu, Karagöl, Yenicekale, Kazma, Kozludere, Bertiz gibi) çıkmaktadır. Bu yaylalar temiz havası ve soğuk suları ile ünlüdür.

marasbb3287ff9e1b7b04.webp
marasbb3287ff9e1b7b04.webp


İlçeler​

  • Afşin
  • Andırın
  • Çağlayancerit
  • Dulkadiroğlu
  • Ekinözü
  • Elbistan
  • Göksun
  • Nurhak
  • Onikişubat
  • Pazarcık
  • Türkoğlu

Tarihi ve Turistik alanlar​

Maraş Ulu Camii (Cami-i Kebir)​

Kahramanmaraş kalesi güney etekleri, kent meydanında yer alır. Özgün bir Dulkadirli eseri olan yapının: Esas inşa tarihi 1442-1454, banisi Dulkadirli Süleyman Bey olup; oğlu Alaüddevle Bey’in yapıyı 1501-2 tarihlerinde yenilercesine yaptırdığı onarım, bu tarihin inşa tarihi olarak kabul edilmesinde etken olmuştur. Doğu-batı doğrultuda dikdörtgen bir form gösteren yapıda harim kısmı, mihraba dik atılan sivri kemerler ile yedi sahna bölünmüştür.

Eshab-ı Kehf Külliyesi​

Afşin’in 8 km kadar batısında yüksek bir tepe üzerindeki yapı topluluğudur. Afşin için ayrı bir öneme sahip bu bölge Tarihi, kültürel bir ziyaret alan olması yanında, manevi değeri(Kuran’da Kehf Suresi'nin 9 ile 26. ayetleri arasında geçen Mağara arkadaşları manasına gelen, Ashab-ı Kehf efsanesine göre yedi gencin 309 yıl saklandıkları kutsal mağaranın bu külliye içinde olduğu inancı) nedeni ile de ayrıca önemlidir. Tarihte de bu değer kabul görmüş olacak ki ecdat bölgeyi camii, çeşme, han/kervansaray, medrese yapıları ile adeta insanların uğrak merkezi haline getirmiştir.

Malik Ejder (Eşter) Türbesi​

Şehrin güney tarafında, merkeze 6 km uzaklıkta Aksu Mahallesi. sınırlarında bulunan yapının aslen 1201 yılında yaptırıldığı belirtilir. Kumaşır Gölüne bakan tepede yer alan yapı; Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından yeniden yapılan merkezi planda küçük mescidi, türbe kısmı ve çevre düzeni ile atıl durumdan kurtarılmış, ziyarete açılmıştır.

Hatuniye Camii (Şems Hatun Camii)​

Tarihi Kurtuluş Mahallesinde bulunan yapı Dulkadirli Beyi Alaüddevle eşi Şems Hatun adına 1510 yılında inşa ettirmiştir. Örtü ahşap sistem üzeri kiremit ile kaplanmış olan yapının duvarlarında Düzgün kesme taş işçiliği görülür. Yapıya özgün duruş ve ihtişamlı bir görünüş kazandıran 21.30 metre yükseklikteki Köşk Minaresi ayrıca önemlidir. Yapının içerisinde hanım Şems Hatun’un türbesi yer alır.

Taş Medrese ve Türbe​

Taş Medrese ve Türbe
Taş Medrese ve Türbe
Kent meydanında Ulu Cami ile bütünlük oluşturan yapı; Dulkadirli Alaüddevle Bey tarafından XV. yüzyıl sonlarında inşa ettirdiği anlaşılmaktadır. Tek katlı, açık avlulu, tek eyvanlı medrese plan düzeni gösteren yapı, Güneyinde mescidi, gerisinde açık avlusu ve öğrenci odaları binayı tamamlar. Yapıda ön plana çıkan düzgün kesme taş işçiliği ve Memluklu tarzı mukarnaslı pencere uygulaması önemlidir.

Geleneksel Tarihi Maraş Konakları​

Türk-Sivil Mimarisinin bir zincir halkasını da Tarihi Maraş Konakları oluşturur. Enikli/Kuzulu Kapısı, geniş avlusu, yüksek duvarları, patır patır akan süslü çeşmeleri, cepheyi hareketlendiren cumbaları, bağdadi duvar örgüleri ile yöreye has karakteristik özellikler ile sivil mimarinin en nadide örnekleri buradadır. Bu kapsamda Dedeoğlu Konakları, Kocabaşlar Konağı, Mahmut Arif-i Paşa Konağı, Deli Gönül Konağı ve daha birçokları kapılarını açmış konuklarını beklemektedir.

Taş Köprü/Ceyhan Köprüsü​

Kahramanmaraş-Kayseri yolu, kent merkezine 11 km uzaklıkta Kılavuzlu Mahallesi sınırlarında yer alır. Ceyhan nehri üzerinde olmasından dolayı bu isim ile anılır. 16. Yüzyıla ait olduğu düşünülen yapı Doğu-batı doğrultuda 158,00 metre uzunlukta altı kemer gözünden oluşur. 24.60 metre ölçülerinde anıtsal kemer gözü ile köprü tarihte bir teknoloji harikalarındandır. Moloz taş malzemenin kullanıldığı yapı ihtişamlı duruşu ile günümüze kadar gelebilmiştir.

Germenicia Antik Kenti​

Kahramanmaraş'ta iki mahalle, Roma İmparatorluğu'ndan kalma eserlerin üzerinde oturuyor. Geçmişte gecekondu olan ancak sonradan imar affıyla tapu verilen bölgedeki evlerden birinin alt kat odasında eşsiz Germenicia mozaiği yer alırken, evin üst katında insanlar yaşamaya devam ediyor.

Taş Han​

Maraş tarihi ticaret alanı sınırlarında bulunan yapı Yolcu Hanı olarak inşa edilmiş; yapının alt kat mekânları ahır, depo ve servis hacimleri olarak; üst katındaki odalar ise yolcuların konaklaması amacı ile hizmet vermiştir. 16.yüzyıla ait olduğu düşünülen yapı; bugün farklı işlevlerde, alt ve üst kat odaları iş yerleri ve depo olarak kullanılmaktadır.

Kâtip Han​

Hanı tarif eden arazide ön tarafta geniş bir avlu, gerisinde farklı malzeme ve mimari özellikte iki yapı bulunmaktadır. Arşiv kayıtlarına göre doğu bölümde kalan yapı Dulkadirli Beyliğine dönemine; Batı tarafta bulunan bina ise; 18.yüzyıl sonlarında yapıldığı sanılmaktadır. Tüm bina 2012 yılında yapılan Restorasyon çalışması ile atıl bir durumdan kurtarılmış, şimdilerde Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde halka açık kahvaltı evi - kahve evi olarak hizmet vermektedir.

Tarihi Ticaret Alanları​

Maraş Kalesi güneyinde, kentin merkezinde yer alan bu bölge 16. yüzyıldan gelen özellikleri ile tarihten günümüze Kahramanmaraş’ın ekonomisinde ayrı bir yere sahiptir. Suk-i Maraş(Belediye) Çarşısı, Kapalı Çarşıları, Saraçhane, Bakırcılar, Semerciler Çarşıları ve daha birçok iş kolunda mal ve hizmet üreten esnaf ve onların ticari yaşam izlerini devam ettiren bir çarşı grubumuz bu alandadır.

Aslan Bey Mesire Alanı​

550 dönümlük arazisi ile Bölgenin en büyük mesire alanlarından biri olarak nitelendirilen Arslanbey Mesire Alanı kentin merkezinde vatandaşlara doğal ortam sunmaktadır. Geniş ormanlık arazi çeşitli etkinlik bölgeleri ile hareketlendirilmiş(masa tenisi, santranç, uzun halat köprüsü, çeşitli oyun bölgeleri, çocuk parkı, yürüyüş parkuru, kır kahvesi vd.) bölgesinde ender mesire alanlarından birisidir.

Abdulhamithan Camii​

Osmanlı Devleti 34.Padişahı II. Abdülhamit Han’a ithafen inşa edilen yapı; şehre hâkim bir tepede duruşu, ihtişamı ve mimari özellikleri kentin her bölgesinden kolaylıkla görülebilmekte; yine Kapladığı alanı, duruşu ve ihtişamı ile Türkiye’nin En büyük camilerinden olmuştur.

Kahramanmaraş Kalesi​

Kahramanmaraş Kalesi
Kahramanmaraş Kalesi
Kentin merkezinde bulunan kalenin kesin inşa tarihi bilinmemektedir; fakat Geç Hitit Dönemlerinde(M.Ö. IX. yüzyıl) inşa edildiği düşünülür. Kale, kentin merkezinde çevresine hâkim bir tepede, stratejik bir noktada oluşu ayrıca önemlidir. Kuzey-güney doğrultuda yaklaşık 83x140 m ölçülerindeki yapı, moloz taş ve kesme taş malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Özellikle 7-8. yüzyıllar da Bizanslılar ve Müslüman devletler arasında sık sık el değiştirdiği için kale defalarca tahrip olmuş onarım görmüştür.

1920 Kurtuluş Müzesi​

Kahramanmaraş Kalesinde bulunan müze, son derece başarılı bir şekilde dizayn edilmiş; ‘’Maraş Bize Mezar Olmadan Düşmana Gülzar(gül bahçesi) Olmaz’’ diyerek kendi kendini kurtaran Kahraman Ecdadın kahramanlık olaylarının görsel özenle anlatıldığı tarih konulu bir müzedir. Müze alanına girer girmez insanı savaşın yaşandığı zamana götüren bir milli mücadele havası ile baş başa kalıyorsunuz. Müzede sahneler kente İngilizlerin gelişi konusu ile başlayıp; devamında diğer olaylar kronolojik olarak sıralanmıştır.

Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi​

Kent merkezi Azerbaycan Bulvarında bulunan Müze binası 1975 yılından beri gelen konuklarını karşılamaktadır. Farklı bir düzen, üslup, özellik ve tasarımları ile 7 adet teşhir salonundan oluşan Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesinde 30.000 eser koleksiyonu bulunmaktadır. Kentin simgesi haline gelmiş Geç Hitit Dönemine ait taştan yapılmış ‘’Maraş Aslanı’’ yine bu müze alanında sergilenmektedir.

Sanayi​

Kahramanmaraş, iki resmî ve iki de özel OSB'ye sahiptir. Özellikle tekstil ve iplik sanayiinde Türkiye ve Ortadoğu'da önde gelen bir merkez durumuna gelmiştir. Şehirdeki 5. OSB'nin yapımına karar verilmiş olup çalışmalar sürmektedir. Tomsuklu mevkiine yapılacak yeni OSB yaklaşık 25 bin dekar (dönüm) genişliğinde olacak ve bu büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük sanayi OSB'si olacaktır.

Bakırcılık​

Bakırcılık
Bakırcılık
Kahramanmaraş'ta çok eski bir geçmişe ve geleneğe sahip olan bakırcılık sanatı, 1950'li yıllardan itibaren ivme kazanmış ve Türkiye'nin her yerine ürün ihraç eder hale gelmiştir Bakırın dövülerek şekillendirilmesi ve süslenmesiyle ortaya çıkan mutfak eşyaları ve çeşitli süs eşyalarının imal edildiği bir geleneksel el sanatı olan bakırcılık, yaygın bir şekilde devam etmektedir. Bakırcılar çarşısının yanı sıra semerciler çarşısında da bakırcılar çoğunlukta bulunmaktadır. Pek çok bakırcı ustası tarafından icra edilen bu sanatın izlerine Kahramanmaraş'ta hemen her evde rastlanılmakladır. Günümüzde bakırcı esnafı tarafından üretilen tencereler, kazanlar, kahve takımları, paşa mangalları, sürahiler, tepsiler çeşitli motiflerle bezenmekte, yurt içinde ve yurt dışında pazarlanmaktadır.

Bakırın işlenmesinde dövme tekniği kullanılmaktadır. Dövme tekniği “çukurlama” ve “toplama” denilen iki ayrı yöntemle uygulanmaktadır. Nakış işleme ise “kabartma” ve “zımba nakış” yöntemleriyle gerçekleştirilmektedir. Keski kalemleriyle çizilen motifler darbe kalemleri ve ağızlarında çeşitli motif kalıpları bulunan zımbalara vurulması suretiyle bakır üzerine işlenmektedir. Vazo, saksılık, tepsi, leğen, teşt, kulplu tas, bakraç, aşurelik, kapaklı sahan, kazan, mangal, şampanya kovaları, büyük boy tarhana ve dondurma kazanları ve çeşitli dekoratif süs eşyaları üretilen ürünler arasındadır. Üretilen ürünlerin büyük çoğunluğunu turistik amaçlı süs eşyaları oluşturmaktadır. %70 oranında bakır ve %30 oranında çinko karıştırılarak elde edilen pirinç de bakırcı esnafı tarafından motiflerle işlenmekte ve çeşitli ürünler elde edilmektedir.

Mutfak​

En çok bilineni Maraş dondurması'dır. Dondurmanın yanı sıra biberi, ezmesi, tarhanası, kurabiyesi, çemeni, çöreği ve köpük sucuğu da Kahramanmaraş'ta sıkça tüketilen lezzetler olup hediyelik olarak il dışına götürülmektedir.


Edebiyat​

Kahramanmaraş, yüzyıllar boyu önemli şairler yetiştirmiş ve edebiyatımıza en çok katkıda bulunmuş illerden biridir.Halen şiirin ve şairlerin başkenti olarak anılmaktadır. Son yıllarda Kahramanmaraş'ta başlayan Şiir Festivallerinde ünlü şair ve yazarlar şiir dinletileri sunmakta, vefat etmiş olan Kahramanmaraşlı şairler anılmaktadır. Son olarak TRT'de iki sezon yayınlanmış Yedi Güzel Adam adlı dizi TRT'nin ve Kahramanmaraş milletvekillerinin de desteğiyle Kahramanmaraş'ta çekilmiştir. Dizi, aynı yıllarda Maraş Lisesinde okumuş olan ve Türk edebiyatının 1960-80'li yıllarına damga vurmuş yedi şair ve yazarı anlatmaktadır.
 
Şehir  Manisa
Şehir  Mardin
Geri
Üst