Tacikistan Cumhuriyeti

Tacikistan ya da resmi adıyla Tacikistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin'dir. En büyük etnik grubun Tacikler olduğu ülkede tarihi ve kültürel olarak bölgede varlığını sürdüren Özbekler de bulunmaktadır. Ülkenin bulunduğu alanda Samanîler İmparatorluğu varlığını sürdürmüş. 20. yüzyılın başında Sovyetler Birliği kurulduktan sonra bu birliğin uzantısı olan Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti varlığını sürdürmüştür.

Ülkenin en büyük etnik grubu Taciklerdir. Tarihi ve kültürel olarak bölgede varlığını sürdüren ikinci etnik grup Özbekler, üçüncü grup ise Ruslardır. Tacikistan bağımsızlığına kavuştuktan sonra ülkede yaşanan iç savaş nedeniyle maddi manevi büyük zarara uğramıştır. Tacikistan halkının %70’i yoksuldur.

Dil​

Tacikistan’ın resmi dili Tacikçe’dir. Bunun yanı sıra etnik topluluklar arasındaki iletişim için Rusça kullanılır. Rusça ayrıca resmi yazışmalarda ve uluslararası ilişkilerde de kullanılmaktadır.

Din​

Tacikistan laik bir ülkedir, resmi bir dini yoktur. Ülke nüfusunun %98’i Müslümandır. Büyük çoğunluğu Sünni ve Hanefi olan Müslümanların az bir kısmı Şiidir. Geri kalan kısmı da mezhebe bağlı olmayan Müslümanlardır. Nüfusun geri kalanının Hıristiyan ve çoğunluğunun Ortodoks olmasının yanı sıra, Protestanlık, Zerdüştlük ve Budizm gibi inançlar da vardır. Tacikistan tüm dinlere özgürlük tanıyarak ibadet hakkını koruma altına almıştır.

Coğrafya​

Tacikistan, yükseklikleri 300 metreden 7495 metreye kadar değişen dağlarla çevrilidir. Ülkenin %90’ı dağlardan oluşur. En yüksek dağ oluşumu Pamir Dağlarıdır. Denize kıyısı olmayan ülke kapladığı alan bakımından Orta Asya’nın en küçük devletidir. Ülkenin sembolü başkent Duşanbe’nin ortasındaki Meydan-ı Dusti’de bulunan Şah İsmail Somoni heykelidir. Şah İsmail Somoni ülkenin kurucusu Taciklerin milli kahramanıdır. Aynı zamanda ülkenin para birimine de ismini vermiştir.

Kültür​

Tacik kültüründe dünyanın ilk senfonize ortamında çalınan müzik türü olan Şaşmakommüziğinin önemli bir yeri vardır. Tacikistan sanat dünyasına birçok isim hediye etmiş bir kültüre de sahiptir. Edebiyatçı Sadriddin Ayni ve Mirzo Tursunzade, Tacik balesini dünyaya tanıtan Malika Sobirova, aynı başarıyı Tacik dansı ile gösteren Malika Kalandarova, sinemacılar Ato Muhamedcanov ve Boris Kimyagarov bunlardan bazılarıdır. Tacikistan’ın Bilimler Akademisi El Yazıları Enstitüsü’nde çeşitli medeniyetlere ait olan 13 bin ismin el yazısı eserler bulunur. Ebu Reyhan Biruni, Firdevsi, İbn-i Sina, Nasır-ı Hüsrev, Ömer Hayyam gibi bilim, felsefe ve edebiyat alanında büyük iz bırakmış isimler bunlardan bazılarıdır.



Geniş cadde ve kaldırımları olan ülkede nüfus az olduğundan trafik sorunu yoktur. Halkının %70’i yoksuldur. Tacikistan’sa iş sahası çok dar olduğundan erkekler para kazanmak için yurtdışına en çok da Rusya’ya göç eder. Tacikistanlı kadınlar gündelik hayatta geleneksel tarzda baştan aşağı tek parça fistan giyeler. Ülkede yaşayan Türkler de vardır. Genellikle inşaat ve gıda sektöründe çalışan yaklaşık 6 bin Türk bulunur. Gazeteler genelde günlük değil haftalık olarak yayımlanır. Ülkede devlet televizyonu dışında dört adet özel kanal yayın yapar. Tacikçe’nin Farsça’ya olan benzerliğinden kaynaklanan iyi bir edebiyat birikimine sahiptir.

İklim​

Tacikistan’ın denize kıyısı olmadığından ve ülkede çok yüksek dağlar bulunduğundan hava durumu bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. Ülkede sert kara iklimi görüldüğünden kış ayları çok soğuk, yaz aylarıysa çok sıcak geçer. Bu yüzden ülkeye seyahat etmek için en uygun dönem nisan ve ekim gibi bahar aylarıdır.

Tacikistan’da karasal iklim hâkimdir. Ülkenin denize kıyısı olmaması ve ülkede çok yüksek dağlar bulunmasından dolayı bölgeye göre hava durumu farklılık gösterir. Genel olarak ülkede kışlar soğuk, yazlar çok sıcak ve kurak geçmektedir. İç kısımlarda kıtasal, Pamir Dağları’nda yarı çöl ve kutupsal iklim görülmektedir. Yağış miktarının genelde düşük olduğu ülkede senelik ortalama yağış miktarı 150-250 mm arasında değişir. Ülkede dağlık bölgeler vadilere nazaran daha az yağış alır. Kış aylarında en soğuk alanlar dağlık bölgelerdir.

Tarih​

Ülkenin bulunduğu alanda yıllarca Samanîler İmparatorluğu varlığını sürdürmüştür. 20. yüzyılın başında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kurulduktan sonra 1920’de Sovyet askerleri tarafından işgal edilmiş ve bu birliğin uzantısı olan Tacik Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti varlığını sürdürmüştür. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 9 Eylül 1991’de bağımsızlığını kazanmıştır.

Ekonomi​

Tacikistan ekonomisi birinci derecede tarıma ve hayvancılığa dayanır. Üretilen tarım ürünlerinin başında pamuk gelir. Pamuk ekiminin büyük bir kısmı sulama ile yapılır. Ülkede ayrıca tahıl, üzüm, susam, buğday, arpa, kavun, meyve ve sebze yetiştirilir.

Ülke ekonomisinin dayandığı bir diğer alan da hayvancılıktır. Tacikistan’da küçükbaş hayvan besiciliği ve ipekböcekçiliği yaygın olarak yapılır. Birçok aile de geçimini ipekböcekçiliği ile sağlamaktadır. Ayrıca çiçek yetiştiriciliği de yaygındır. Başlıca sanayi kuruluşları madencilik, hidroelektrik enerjiüretimi, petrol çıkarma ve pamuk işlemedir. Gıda işleme makinaları, kimyevi maddeler ve halıcılık da ülke sanayisinde önemli yer tutar. Ayrıca orta ve ağır sanayi kollarında güç transformatörleri ve kabloları, tarım aletleri üretimi, hafif sanayi kollarında örme eşya üretimi, ipekli kumaş ve halıcılık vardır.

Mutfak​

Tacikistan’ın geleneksel yemeklerinden biri plov denilen, parça koyun etleri, şalgam ve pirinçle büyük bir tavada kızartılarak yapılan yemekleridir. Tacik mutfağında yoğurt kullanımı yaygındır. Kahvaltılarda genellikle yoğurttan yapılan kefir tüketilir. Ülkenin kendine özgü mantısı ve pirmeni denilen özel yemekleri de vardır. Ülkenin geleneksel yemekleri halwa gibi tatlılarla başlar, sonrasında çorba, etli yemekler ve geleneksel bir tat olan plov gelir. Ülkede içecek tüketiminde en yaygın olan içecek çaydır. Bölgeye özgü farklı bir tadı olan çay her yerde denenebilir. Ülkede, Avrupa, Çin, Gürcü ve Türk mutfakları gibi çeşitli mutfaklara ait yemekler yapan çok sayıda restoran vardır.

Tacikistan’da Bulunan Türkiye Dış Temsicilikleri​

Duşanbe Büyükelçiliği
Adres: RUDAKI CADDESİ 15 DUŞANBE
Telefon: 00 992 48 702 41 00 - 221 22 08 00 992-37 221 00 36
Faks: 00 992 48 702 41 09
E-Posta: [email protected]

Görev Bölgesi: Tacikistan