1 Mayıs - Tarihte Bugün

Tarihci

topragizbiz.com
Katılım
25 Eylül 2013
1 Mayıs yılın 121. (artık yıllarda 122.) günü. Yıl sonuna kalan gün: 244

  • Olaylar

  • 1707
    İngiltere, Galler ve İskoçya; Büyük Britanya olarak birleşti.

  • 1776
    İlluminati, Adam Weishaupt tarafından kuruldu.

  • 1786
    Wolfgang Amadeus Mozart'ın Figaro'nun Düğünü adlı operası, ilk kez sahnelendi.

  • 1840
    "Penny Black" olarak da bilinen ilk yapıştırılabilen resmi posta pulu, Birleşik Krallık'ta tedavüle çıktı.

  • 1869
    Folies Bergère adlı ünlü müzikhol, Paris'te açıldı.

  • 1886
    ABD'nin Chicago kentinde işçiler 8 saatlik iş günü için genel greve gittiler. Polisin ateş açması sonucu, çok sayıda işçi öldü ve yaralandı. İşçi liderlerinden Albert Parsons, August Spies, Adolph Fischer ve George Engel düzmece tanıklar ve kanıtlarla 11 Kasım 1887 tarihinde idam edildi.

  • 1889
    1 Mayıs, işçilerin ortak bayramı olarak kabul edildi.

  • 1889
    Alman ilaç firması Bayer, Aspirini üretti.

  • 1900
    Utah'ta bir maden kazasında 200 kişi öldü.

  • 1906
    Türkiye'de günümüzde bilinen ilk 1 Mayıs İzmir'de kutlandı.

  • 1909
    Üsküp'te 1 Mayıs etkinlikleri düzenlendi.

  • 1909
    Selanik'te Selanik Sosyalist İşçi Federasyonu tarafından örgütlenen 1 Mayıs etkinlikleri düzenlendi.

  • 1912
    İstanbul'da Osmanlı Sosyalist Fırkası tarafından 1 Mayıs etkinliği düzenlendi.

  • 1918
    Brest Litovsk Barış Antlaşması sonrası Alman birlikleri Don Sovyet Cumhuriyeti'ne girdi.

  • 1921
    Tersane İşçileri, işgal altındaki İstanbul'da 1 Mayıs'ı kutladı. İştirakçi Hilmi önderliğinde Sosyalist Fırka'nın düzenlediği 1 Mayıs'a işçiler kızıl bayraklarla katıldı ve Kasımpaşa'dan Şişli Hürriyet-i Ebediye Tepesi'ne kadar yürüdüler.

  • 1922
    Ankara'da Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası'nın örgütlediği İmalat-ı Harbiye işçileri arasında 1 Mayıs düzenlendi. Aynı zamanda Sovyet Elçiliği'nde de kutlandı.

  • 1923
    İstanbul'da tütün işçileri, askeri fabrika ve Demiryolu işçileri, fırıncılar, İstanbul tramvay, telefon, tünel, gazhane işçileri 1 Mayıs'ı sokakta kutladılar. "Yabancı şirketlere el konsun", "8 saatlik iş günü", "Hafta tatili", "Serbest Sendika ve Grev Hakkı" pankartlarını taşıdılar.

  • 1925
    Kıbrıs, Birleşik Krallık kolonisi oldu.

  • 1925
    Takrir-i Sükun Kanunu'yla her türlü gösteri ve yürüyüş yasaklanınca, 1 Mayıs da kitlesel olarak kutlanamaz hale geldi.

  • 1927
    Adolf Hitler yönetimindeki Nazi Partisi, Berlin'de ilk kez miting yaptı.

  • 1930
    Şimdilerde artık Cüce Gezegen sınıfından sayılan Plüton gezegeni resmen isimlendirildi. Gezegen, 18 Şubat 1930'da keşfedilmişti.

  • 1931
    New York'taki Empire State Building hizmete girdi.

  • 1933
    Almanya'da 1 Mayıs, o günü tatil ve "Ulusal İşçi Günü" ilan eden iktidardaki Nazi Partisi'nin desteğiyle ve görkemli törenlerle kutlandı. Ertesi gün, tüm sendika merkezleri işgal edildi, varlıklarına el konuldu ve sendika liderleri tutuklandı.

  • 1935
    Aydın demiryolu, Hükümetçe satın alındı.

  • 1940
    1940 Yaz Olimpiyat Oyunları savaş yüzünden iptal edildi.

  • 1940
    İstanbul'da bar ve eğlence yerlerinde çalışan 107'si Macar 162 "artist"in bir hafta içinde Türkiye'yi terk etmesi istendi.

  • 1941
    İktidarda yozlaşmayı anlatan ve yüzyılın en iyi filmi olarak kabul edilen, Orson Welles'in yönettiği Yurttaş Kane filmi ilk kez gösterildi.

  • 1944
    Tokat'ta Gürmenek Barajı açıldı.

  • 1945
    Alman Nazi Propaganda Bakanı Joseph Goebbels, Sovyet Birlikleri Berlin'e girerken karısını ve altı çocuğunu öldürerek intihar etti.

  • 1945
    II. Dünya Savaşı'nın sonu: Zafer Sancağı, Berlin'deki Reichstag binası üzerine göndere çekildi.

  • 1948
    Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore) resmen kuruldu. Kim Il-sung, ilk Devlet Başkanı oldu.

  • 1948
    Hürriyet gazetesi, Sedat Simavi tarafından İstanbul'da kuruldu.

  • 1956
    Jonas Salk'ın geliştirdiği çocuk felci aşısı kullanılmaya başlandı.

  • 1959
    CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Uşak'ta, sayıları bine yaklaşan kalabalığın saldırısına uğradı. İnönü, atılan taşla yaralandı.

  • 1960
    Soğuk Savaş: U-2 Krizi – Francis Gary Powers'ın kullandığı Amerikan Lockheed U-2 casus uçağı, Sovyetler Birliği üzerinde düşürülünce diplomatik bir krizi başlattı.

  • 1964
    Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), özel yasayla özerk bir kamu tüzel kişiliğine sahip olarak kuruldu.

  • 1967
    Elvis Presley, Priscilla Beaulieu ile Las Vegas'ta evlendi.

  • 1968
    Hürriyet Haber Ajansı (HHA) kuruldu.

  • 1971
    Başbakan Nihat Erim, Anayasa için, "Türkiye böyle bir lüksü kaldıramaz" dedi.

  • 1972
    Kuzey Vietnam Birlikleri, Quang Tri'yi ele geçirdi. ABD ile savaşta ele geçirdiği bu ilk büyük kent, Kuzey Vietnam'ın bütün eyalet üzerinde egemenlik kurmasını sağladı.

  • 1976
    50 yıllık aradan sonra 1 Mayıs İşçi Bayramı İstanbul Taksim Meydanı'nda yapılan büyük bir mitingle kutlandı. DİSK'in (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) düzenlediği 1976 1 Mayıs'ı, Türkiye'de kitlesel 1 Mayıs kutlamalarının başlangıcı oldu.

  • 1976
    Paris-İstanbul seferini yapan "İzmir" uçağı Zeki Ejder adlı Türk tarafından Marsilya’ya kaçırılmak istendi.

  • 1977
    İstanbul Taksim Meydanı'nda kutlanan 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları sırasında yaşanan olaylarda 34 kişi öldü, 136 kişi yaralandı. Olay, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti.

  • 1979
    İstanbul'da 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı ve sokağa çıkma yasağı kondu. Sokağa çıkan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Behice Boran ve 1000'e yakın kişi gözaltına alındı. Behice Boran ve 330 Türkiye İşçi Partili 6 Mayıs'ta tutuklandı. DİSK'e bağlı bir grup sendika ise İzmir'de "izinli" 1 Mayıs kutlaması yaptı.

  • 1980
    12 Eylül darbesinden önce son "yasal" 1 Mayıs kutlamaları yapıldı. Sıkıyönetim altındaki İstanbul, Ankara ve İzmir'de gösteriler yasaklandı. DİSK, Mersin'de "izinli" 1 Mayıs kutlaması yaptı. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra, o zamana kadar "Bahar Bayramı" adıyla resmi tatil günü olan 1 Mayıs, çalışma günleri arasına dahil edildi.

  • 1982
    Arjantin, Birleşik Krallık'a ait Falkland Adaları'na asker çıkardı. Britanya, Arjantin kuvvetlerine karşı saldırıya geçti.

  • 1984
    Devlet Güvenlik Mahkemeleri sekiz ilde göreve başladı.

  • 1985
    Tokat’ta, Tekel Sigara Fabrikası kuruldu.

  • 1988
    sosyalist Feminist Kaktüs dergisi yayına başladı. Derginin yazarları, Gülnur Savran, Nesrin Tura, Sedef Öztürk, Banu Paker, Şahika Yüksel, Aksu Bora, Nural Yasin, Ayşegül Berktay, Özden Dilber, Nalan Akdeniz, Fadime Tonak'tı. Dergi, Eylül 1990'a dek 12 sayı yayımlandı.

  • 1989
    İstanbul'da 1 Mayıs'ı kutlamak için İstiklal Caddesi'nden Taksim'e yürümek isteyen 2000 kişilik grup, Polis tarafından dağıtıldı. Olaylar sırasında alnından vurulan Mehmet Akif Dalcı adlı genç, bir gün sonra öldü. 400'ü aşkın gösterici gözaltına alındı.

  • 1990
    İstanbul'un çeşitli semtlerinde yapılan 1 Mayıs eylemlerinde 40 kişi yaralandı, 2 bin kişi gözaltına alındı. Yaralılardan Gülay Beceren felç oldu.

  • 1991
    Vakıfbank, İsviçre'de bastırdığı 2 gram ağırlığında ve 999.9 saflığındaki 'Maşallah' altınını piyasaya sürdü. Altın, Vakıfbank şubelerinde 128 bin liradan satışa sunuldu.

  • 1993
    Aydınlık dergisi kuruldu.

  • 1994
    İstanbul ve Ankara'da 1 Mayıs'ı kutladıktan sonra dağılan gruplar, Polis tarafından coplandı. Sosyal Demokrat Halkçı Parti Milletvekili Salman Kaya da polisten dayak yedi. İki gün sonra, Milletvekili Salman Kaya'yı döven 3 polis ve Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar görevden alındı.

  • 1995
    Hırvatistan Ordusu, Batı Slavonya'yı geri almak için Bljesak Operasyonu başlattı.

  • 1996
    İstanbul Kadıköy'de 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları sırasında çıkan olaylarda Dursun Adabaș, Hasan Albayrak ve Levent Yalçın isimli 3 kişi hayatını kaybetti. Olaylar sırasında gözaltına alınan, "Dördüncü Sol İnşa Örgütü" isimli örgütün militanı Akın Rençber isimli bir genç, gördüğü işkenceler sonucu 20 Mayıs'ta öldü.

  • 1999
    Amsterdam Antlaşması yürürlüğe girdi.

  • 1999
    TRT internet sitesi, trt.net.tr yayına başladı.

  • 2000
    Türk Hava Kuvvetleri; ilk saldırı, arama ve kurtarma helikopteri olan ve Fransız Eurocopter firmasınca üretilen bir adet AS 532 Cougar AL helikopterini teslim aldı.

  • 2002
    Galatasaray ile Leeds United takımları arasındaki futbol maçı öncesinde, 2 İngiliz taraftarın ölümüyle sonuçlanan olaylara ilişkin davada, sanık Ali Ümit Demir 15 yıl ağır hapis, 6 sanık da 3 ay 20'şer gün hapis cezasına çarptırıldı.

  • 2003
    ABD Başkanı George W. Bush, Irak'taki muharebelerin son bulduğunu açıkladı.

  • 2003
    Bingöl'de meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki depremde; 176 kişi öldü, 521 kişi de yaralandı.

  • 2004
    On ülkenin AB'ye katılması: Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya.

  • 2006
    ABD tarihinin en büyük grevlerinden birine tanık oldu. Göçmen yasası protesto edildi.

  • 2006
    Porto Riko Hükûmeti maddi sıkıntı nedeniyle, tüm Hükûmet kuruluşlarını ve okulları kapattı.

  • 2008
    Türkiye'de 1 Mayıs İşçi Bayramı'nı Taksim Meydanı'nda kutlamak isteyen işçi sendikaları ile onlara izin vermeyen yürütme organı arasında yaşanan gerginlik sokaklara yansıdı. Sabah 06:30'dan itibaren Şişli ve çevresinde toplanan gruplara, Polis'in müdahalesi biber gazı, gaz bombası, cop, panzer, sapan, ve tazyikli boyalı suyla oldu. CHP milletvekili Mehmet Ali Özpolat, sıkılan biber gazı nedeniyle kalp spazmı geçirdi. Pek çok örgüt üyesi olan veya olmayan vatandaş, ağır yaralarla hastaneye kaldırıldı ve geçici sakatlıklar yaşadı. Gün içinde DİSK (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu), insanların ölmesinden korktuğu için, Taksim hedefinden vazgeçti.

  • 2009
    31 yıl sonra resmi olarak 5 bin kişilik bir grup, DİSK organizasyonuyla Taksim'e çıktı.

  • 2009
    60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nde kabine revizyonuna gidildi.

  • 2010
    32 yıl sonra Taksim'de ilk kez izinli olarak 1 Mayıs kutlamaları yapıldı.

  • 2016
    Nail Mavuș isimli vatandaş, saat 11:00 sıralarında TOMA'nın çarpması sonucu hayatını kaybetti.

  • Doğumlar

  • 1672
    Joseph Addison, İngiliz deneme yazarı, şair ve siyasetçi (ö. 1719)

  • 1769
    Arthur Wellesley, Britanyalı asker ve devlet adamı (ö. 1852)

  • 1857
    Theo van Gogh, Hollandalı sanat simsarı (ö. 1891)

  • 1883
    Drastamat Kanayan, Rus asker (ö. 1956)

  • 1878
    Mehmet Kâmil Berk, Türk tıp doktoru (Mustafa Kemal Atatürk'ün doktorlarından) (ö. 1958)

  • 1900
    Ignazio Silone, İtalyan yazar (ö. 1978)

  • 1908
    Giovanni Guareschi, İtalyan mizah yazarı ve karikatürist (Don Camillo'nun yaratıcısı) (ö. 1968)

  • 1909
    Yannis Ritsos, Yunan şair (ö. 1990)

  • 1910
    Behice Boran, Türk siyasetçi ve sosyolog (ö. 1987)

  • 1910
    Nejdet Sançar, Türk eğitimci ve yazar (ö. 1975)

  • 1912
    Otto Kretschmer, Alman donanmasında kaptan (ö. 1998)

  • 1915
    Mina Urgan, Türk yazar, filolog, profesör ve çevirmen (ö. 2000)

  • 1916
    Glenn Ford, Amerikalı aktör (ö. 2006)

  • 1919
    Dan O'Herlihy, İrlandalı sinema oyuncusu (ö. 2005)

  • 1923
    Joseph Heller, Amerikalı hiciv ve kısa hikâye yazarı (ö. 1999)

  • 1931
    Mehmet Aslan, Türk oyuncu, senarist ve yönetmen (ö. 1987)

  • 1936
    Dilbar Abdurahmanonova, Sovyet-Özbek kemancı ve orkestra şefi (ö. 2018)

  • 1941
    Asil Nadir, Kıbrıs Türkü iş adamı

  • 1941
    Nurhan Damcıoğlu, Türk kantocu, ses sanatçısı ve tiyatro, sinema oyuncusu

  • 1953
    Necati Bilgiç, Türk oyuncu

  • 1954
    Menderes Samancılar, Türk oyuncu

  • 1955
    Julie Pietri, Fransız şarkıcı

  • 1956
    Coşkun Aral, Türk savaş fotoğrafçısı, gezgin ve belgesel yapımcısı

  • 1958
    Hulki Cevizoğlu, Türk gazeteci, yazar ve televizyon programcısı

  • 1961
    Ziya Selçuk, Türk eğitimci ve siyasetçi

  • 1963
    Erkan Mumcu, Türk politikacı

  • 1964
    Birol Güven, Türk film yapımcısı, senaryo yazarı ve yönetmen

  • 1971
    Didem Akın, Türk menajer

  • 1971
    Hasret Gültekin, Türk müzisyen (ö. 1993)

  • 1973
    İsmail Sancak, Türk belgesel yönetmeni

  • 1975
    Murat Han, Türk dizi ve sinema oyuncusu

  • 1978
    Orhan Ölmez, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve sunucu

  • 1980
    Dilek Çelebi, Türk tiyatro oyuncusu

  • 1982
    Mehmet Muş, Türk siyasetçi

  • Ölümler

  • 408
    Arcadius, Doğu Roma İmparatoru (d. 377/378)

  • 1700
    John Dryden, İngiliz yazar (d. 1631)

  • 1731
    Johann Ludwig Bach, Alman besteci (d. 1677)

  • 1850
    Henri Marie Ducrotay de Blainville, Fransız bilim insanı (d. 1777)

  • 1873
    David Livingstone, İskoç misyoner ve kâşif (d. 1813)

  • 1899
    Ludwig Büchner, Alman filozof ve fizikçi (d. 1824)

  • 1904
    Antonín Dvořák, Çek besteci (d. 1841)

  • 1945
    Joseph Goebbels, Nazi Almanyası siyasetçisi ve Propaganda Bakanı (intihar) (d. 1897)

  • 1945
    Magda Goebbels, Joseph Goebbels'in eşi (d. 1901)

  • 1969
    İmran Öktem, Türk hukukçu ve eski Yargıtay Başkanı (d. 1904)

  • 1976
    Aleksandros Panagulis, Yunan politikacı ve şair (d. 1939)

  • 1978
    Aram Khachaturian, Ermeni asıllı Sovyet besteci (d. 1903)

  • 1979
    Morteza Motahhari, İranlı bilgin ve siyasetçi (d. 1920)

  • 1988
    Altan Erbulak, Türk karikatürist ve tiyatro sanatçısı (d. 1929)

  • 1993
    Pierre Bérégovoy, Fransız siyasetçi ve eski Başbakan (intihar) (d. 1925)

  • 1994
    Ayrton Senna, Brezilyalı Formula 1 pilotu (d. 1960)

  • 2010
    Helen Wagner, Amerikalı oyuncu (d. 1918)

  • 2012
    Cüneyt Türel, Türk tiyatrocu ve seslendirme sanatçısı (d. 1942)

  • Bayramlar ve Yıldönümleri

  • -
    1 Mayıs İşçi Bayramı]Emek ve Dayanışma Günü

  • -
    Karayolları Güvenliği ve Trafik Haftası

  • -
    Bilişim Haftası

Aylar ve Günler
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Diğer
0 Ocak  • 30 Şubat  • 31 Şubat  • 0 Mart
 
Moderatör tarafında düzenlendi:
Bunlar da ilginizi çekebilir...
31 Mayıs - Tarihte Bugün
  • Tarihci
  • Tarihci,
  • Tarihte Bugün
  • 0    4K
30 Mayıs - Tarihte Bugün
  • Tarihci
  • Tarihci,
  • Tarihte Bugün
  • 0    4K
29 Mayıs - Tarihte Bugün
  • Tarihci
  • Tarihci,
  • Tarihte Bugün
  • 0    5K
28 Mayıs - Tarihte Bugün
  • Tarihci
  • Tarihci,
  • Tarihte Bugün
  • 0    4K
27 Mayıs - Tarihte Bugün
  • Tarihci
  • Tarihci,
  • Tarihte Bugün
  • 0    4K
Geri